Nhà gỗ cổ miền Bắc là không gian sinh sống của biết bao thế hệ con người Việt Nam không chỉ giới hạn thi công ở khu vực Bắc Bộ mà hiện nay nó được thi công trên toàn quốc. Kiểu nhà này có một điểm rất đặc biệt chính là phần mái nhà. Mái được làm rất thẩm mỹ và có cấu tạo phù hợp với thời tiết, khí hậu Việt Nam. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ hơn về đặc trưng phần mái căn nhà cổ này.
Quá trình lợp mái nhà gỗ cổ truyền
Đặc trưng kiến trúc mái nhà gỗ cổ miền Bắc
Mái nhà gỗ cổ miền Bắc thường có 2 loại chính đó là kiểu 2 mái và 4 mái. Trong thi công và lắp dựng những ngôi nhà gỗ cổ hiện nay kiểu 2 mái được dùng nhiều hơn do kỹ thuật tạo hình mái không quá phức tạp.
Mái nhà gỗ cổ miền Bắc được làm dốc
Đặc điểm lớn nhất có thể thấy ở mái của những ngôi nhà gỗ cổ miền Bắc đó là phần triền mái được làm rất dốc. Nhiều công trình phần mái chiếm đến ⅔ chiều cao căn nhà cổ.
Nguyên nhân khiến ông cha ta xưa làm mái nhà rất dốc đó là bởi vì điều kiện khí hậu của Việt Nam chủ đạo với 2 mùa mưa nắng. Mái nhà dốc vào mùa mưa giúp việc tiêu thoát nước mưa nhanh, tránh cho việc nước ứ đọng hoặc thấm dột ngược vào trong nhà. Đối với trời nắng, mái nhà dốc sẽ hạn chế việc ánh nắng chiếu trực tiếp vào trong nhà.
Trên mái nhà đắp vẽ các chi tiết trang trí đẹp mắt
Trên mái ngôi nhà gỗ cổ miền Bắc có đắp vẽ các chi tiết rất đẹp mắt bằng vữa, xi măng. Các chi tiết đó là đấu lớn, triện góc, cọc băng, đại tự. Đặc biệt phần đại tự thường có khắc hàng chữ Nôm giàu ý nghĩa.
Những chi tiết trang trí này tạo sự đẹp mắt và thẩm mỹ cho phần mái. Ngoài ra, nó còn đem lại cảm giác hoài cổ phù hợp với không gian kiến trúc của những ngôi nhà gỗ cổ truyền.
Mái nhà lợp bằng chất liệu ngói ta nung thủ công truyền thống
Khác với mái nhà hiện đại thường làm với các chất liệu hiện đại như bê tông, tôn… Hay mái nhà gỗ cổ miền Nam lợp lá dừa nước. Với phần mái nhà gỗ cổ miền Bắc thường sử dụng loại ngói ta nung thủ công truyền thống.
Loại ngói này có màu đỏ đẹp mắt. Ngói có tính chất bền, khả năng chống nóng tốt. Đặc biệt khi sử dụng trong một khoảng thời gian dài ngói sẽ mọc rêu xanh tạo sự cổ kính cho công trình.
Kết cấu phần mái nhà gỗ cổ miền Bắc
Kết cấu phần mái nhà gỗ cổ miền Bắc được hợp thành từ hệ thống hoành – rui – mè – gạch màn – ngói ta truyền thống liên kết chặt chẽ với nhau. Hệ thống này tạo thành một bộ khung kiên cố cho phần mái đảm bảo chất lượng công trình sử dụng lâu bên trong thời gian dài. Các cấu kiện làm hoàn toàn bằng gỗ tự nhiên với vị trí đặt như sau:
- Hoành là cấu kiện có kích thước to nhất trong bộ cấu kiện mái nhà gỗ. Hoành đặt dọc theo chiều dài của nhà. Chiều dài của hoành sẽ làm ứng với chiều kích thước của gian nhà.
- Nằm gối lên hoành là rui. Rui đặt vuông góc với hoành và có kích thước nhỏ hơn hoành. Rui sẽ đặt theo chiều dốc của mái.
- Theo cách làm này, đặt nằm gối lên rui sẽ là mè. Mè đặt vuông góc với rui và song song với hoành. Kích thước của cá thanh mè sẽ là nhỏ nhất chỉ đủ để lợp ngói.
- Trước khi lợp ngói, thợ làm nhà gỗ cổ truyền sẽ lợp một lớp gạch màn lên trước. Gạch màn có tác dụng tạo mặt phẳng trên bề mặt mái và chống nóng.
- Sau khi lợp gạch màn xong, người thợ làm nhà mới tiến hành lợp ngói lên trên phần mái.
Là một phần quan trọng của ngôi nhà gỗ cổ miền Bắc mái không chỉ có tác dụng che mưa, che nắng, bảo vệ không gian bên trong ngôi nhà. Mái nhà cổ còn là biểu tượng cho kiểu nhà này và là một nét riêng biệt để phân biệt giữa kiến trúc nhà này với kiến trúc nhà khác.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo những video hay về nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
>Tham khảo những dự án nhà gỗ cổ truyền đẹp